TOKİ, şehirleşme prensibi ve haram sınırı tartışması

TOKİ Başkanı Mehmet Ergün Turan'ın, hiçbir projede yüksek imar kullanmadıkları yönündeki açıklamalarına sivil toplum örgütlerinden itiraz geldi. Türkiye'de toplumsal beklentilerin değiştiğine ve yüksek imar kullanımlarının eleştirildiği yerden geldiğine dikkat çeken Turan'a yönelik eleştirilerin odak noktasında ise "haram sınırı" ifadesi yer aldı. Turan, su havzaları ve orman alanlarını "haram sınırı" olarak nitelemiş ve bu noktalara ulaşılmaması gerektiğini söylemişti. 

Mega projelerdeki pek geniş "haram sınırı"

Mega projelerle birlikte doğal yaşama yönelik yıkım girişimlerinin boyutundaki artış TOKİ Başkanı Turan'ın açıklamalarını bugün için sıkıntıya sokuyordu. Zira tam da tüm mahkeme kararlarına ve doğaya verdiği zararların onaylanmasına rağmen geri adım atılmayan mega projelere imza atan siyası bir dönemecin bir parçasıydı TOKİ.  Milyonlarca ağacın kesildiği Üçüncü Boğaz Köprüsü'nden, göllerin kurutulup denizlere akıtıldığı, devasa kum ocaklarıyla Karadeniz'deki su hareketlerinin kontrolsüz hale getirildiği ve göçmen kuşların göç yollarına kurulduğu Üçüncü Havalimanı projesine kadar, haram sınırı çoktan aşılmış gözüküyordu.

Emlak Konut TOKİ'yi bağlar mı?

Turan'ın açıklamalarındaki en ilgi çekici nokta da, geliştirdiği inşaat projeleriyle "lüks segment" konut üretiminin aktörlerinden biri haline gelen Emlak Konut ile TOKİ arasındaki ilişkiye açıklık getirmesi olmuştu. Turan, Emlak Konut'un başka bir boyutta değerlendirilmesini önererek: "Biz bu kuruluşa arazi tedariki yapıyoruz ve bazen de imarda yardım ediyoruz..." dese de sivil toplum örgütleri, Emlak Konut'un bir TOKİ kuruluşu olduğunu biliyordu. Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu Üyesi Ayşe Yıkıcı da, "Kamu arazilerinde Emlak Konut ile birlikte ortaklaşa yapılan projelerde haram sınırının çoktan aşıldığını söyledi. Yıkıcı:

"Çünkü hiçbiri için kamu yararı söz konusu değildi..." ifadelerini kullandı. 

TOKİ Haram Sınırı'nı çoktan aştı

Başkan Turan'ın "haram sınırı" ifadesini değerlendiren Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu'nun dikkat çektiği ilk nokta ise "kamu arazilerinin yüksek yoğunlukla" imara açılması oldu. Muhçu, imara açılma girişiminin ardından bir kısım şirketlerin inşaatının desteklendiğini vurguladı ve ekledi:

"TOKİ, mutlak yapı yasağı olan, eşsiz doğa parçalarına, sit alanlarına, kıyılara, dere yatakları ve kentin siluetini etkileyen noktalara yatırım yapıyor. Yeşil donatı alanları azaldı, çok sayıda yüksek yapı dikildi. Şehirler büyük zarar gördü."