Tarihi Amasya evleri

Doğal güzellikleriyle bilinen Amasya, Yeşilırmak kıyısındaki tarihi Yalıboyu evleriyle de dikkat çekiyor. Mimari dokusuyla Osmanlı döneminden izler taşıyan tarihi Amasya evleri bugün otel, kafe, bar ya da restoran olarak ziyaretçilerine hizmet veriyor.

Arkeolojik araştırmalara göre Amasya’da ilk yerleşim 8500 yıl öncesine kadar gidiyor. Hititlerden başlayıp Osmanlı Devleti’ne kadar Amasya’da yerleşim kesintisiz olarak sürdü.

Geçmişin izlerini bugün hala Amasya’da görmek mümkün. Şehrin birçok köşesinde tarihi yapıtlar karşımıza çokıyor. Amasya’nın merkezinde uygarlıklarından derin izler bırakan Pontuslar’ın (M.Ö.333 – M.Ö.26) krallarının ölümünden sonra kayalara oyarak yapmış oldukları Kral Kaya Mezarları, bu gün bile Amasya ilinin anıtsal eserleri arasında yerini alıyor. Bölge, M.Ö. 26 – M.S.395 tarihleri Roma egemenliğine geçiyor. Buna bağlı olarak da Amasya ve çevresinde bu uygarlığa ait olan su kanalları, kaleler köprüler vb. eserleri görebilirsiniz. Bu yapıtlar günümüze kadar ulaşmayı başarmış. 

Amasya, tarihi kalıntılarının yanı sıra evleriyle de dikkat çekiyor. Göreni kendisine hayran bırakan evler, mimari dokusuyla Osmanlı döneminden izler taşıyor. Amasya evleri ahşap mimarisiyle de dikkat çekiyor.Tarihi Amasya evleri Yeşilırmak kenarında, tarihi sur duvarı üzerine, ahşap çatkı sistemiyle yapılmış. Kerpiç dolgulu, kırma ya da beşik çatısının üzeri oluklu kiremitle örtülmüş. Bu evler geleneksel Osmanlı evinin bütün özelliklerini bünyesinde taşıyor. Amasya’nın tarihi kimliğiyle uyumlu bir görünüm sergiliyor. Evler çoğunlukla yan yana, sırt sırta ve bitişik olarak yapılmış. Türk evlerinde görülen geleneksel yapı tarzı Amasya’nın eski evlerinde de hakim. Evler çok katlı değil, bodrum üzerine genellikle bir ya da iki kat olarak yapılmış. Eski Amasya evlerinde çoğunlukla avlu ve bahçe bulunuyor. Bu evlerin en güzel örnekleri Yallı Boyu evleri olarak karşımıza çıkıyor.

Eski Türk evlerinde olduğu gibi, Amasya evlerinde de bağımsız bir banyo (Gusülhane) bulunmuyor. İnsanlar bu ihtiyaçlarını genellikle odalardaki yüklük olarak düzenlenen ahşap gömme dolaplar içerisinde gideriyor

Tarihi Amasya evlerinin iç mekanları içerisinde yer alan birimler dışında bahçe ya da avlu içerisinde bulunmakta olan ve günlük hayatla bağlantılı başka birimlerde bulunuyor. Bunlar arasında su kuyusu ve ocak ilk göze çarpan yerlerin başında geliyor. Hatta bazı örneklerde ekmek ihtiyacını karşılamak için fırın yapılmış olduğu da görülüyor. Buradan hareketle denilebilir ki; Amasya evlerinde gerek iç gerekse de dış mekanlarda yer alan bütün birimler arasında kesintisiz bir bağlantı söz konusu ve bağlantı birbirini tamamlayıcı nitelikte.

Amasya’da bulunan Hazeranlar Konağı sivil mimarinin sembolü durumunda. Hazeranlar Konağı Müze Ev olarak ziyarete açık.