Petroldeki belirsizlikten Türkiye ekonomisine çifte darbe gelebilir

09 Temmuz 2013 / emlakwebtv
İntegral Menkul Değerler Araştırma Departmanı, Analist Tuğba Özay son yaşanan olayların petrol fiyatlarına yansımasını değerlendirdi.

Mısır’da artan gerilim ile birlikte yükselişe geçen petrol fiyatları, dünyanın gözünün yeniden Ortadoğu’ya çevrilmesine sebep oldu. Mısır’da yaşanan gergin ortam, petrol üretiminde ve petrol fiyatlarında yaşanabilecek belirsizlik endişeleri ile ABD ham petrolünün fiyatı 104 dolara yaklaşmış durumda.

Süveyş Kanalı'na ilişkin belirsizliğin artması, Türkiye ekonomisini de etkiliyor
Mısır'da yaşanan siyasi gerilim askeri darbenin ardından da devam ederken, dünyanın en büyük petrol geçiş yollarından biri olan Süveyş Kanalı'na ilişkin belirsizliğin artması, Türkiye ekonomisini de etkiliyor. Süveyş Kanalı'nı kontrol eden Mısır, bölgedeki petrol ticareti için oldukça önemli olan bir transit geçiş noktası konumunda bulunuyor. Uluslararası yatırımcılar, Mısır'daki olayları dünyanın en büyük petrol geçiş yollarından biri olan Süveyş Kanalı'na ilişkin belirsizlik olarak algılayınca, Türkiye'nin de gösterge olarak kullandığı Brent türü ham petrolün varil fiyatı bir haftada 5 dolar yükselerek 107 dolara çıktı. Brent petrol, Mısır ordusunun Süveyş ve Sina kentlerinde sıkıyönetim ilan etmesiyle 1.5 Dolar birden yükseldi. Mısır’daki gerginlik ham petrol fiyatları üzerinde etkili olurken, ABD ekonomisindeki toparlanma eğilimine bağlı olarak petrol talebindeki artış beklentisi de fiyatların yükselmesinde bir başka etken.

Petrol fiyatlarındaki istikrar için Ortadoğu’daki dengeler çok önemli
ABD ekonomisindeki toparlanmayı destekleyen tarım dışı istihdam verisi 195 bin ile beklentinin üstünde gelerek, enerji talebi tahminlerini de yukarı çekti. Doların güç kazanması, petrol vadelilerini diğer para birimlerini kullanan yatırımcılar için daha pahalı hale getirecektir. Bu nedenle dolar cinsinden petrol fiyatının baskı altına girmesi beklenebilir. Önümüzdeki süreçlerde petrol fiyatlarındaki istikrar için Ortadoğu’daki dengeler çok önemli. Arap Baharı'nın bölgedeki petrol ve doğal gaz yatırımlarına olumsuz etkileri nedeniyle önümüzdeki 5 yıllık dönemde petrol fiyatlarının artması bekleniyor.

Darbe sonrasındaki görece sakinlik havasının devam etmesi ilerleyen günlerde petrol fiyatlarında bir yükselişin önüne geçebilir, buna karşın özellikle Mursi yanlıları ile ordu arasındaki çatışmanın iç savaşa dönmesi ülkede istikrarsızlık ortamı yaratacağı için, bunun petrol fiyatlarını yukarı yönlü artırması muhtemel görünüyor. İç çatışma durumunda Süveyş Kanalı’nın güvenliği ön plana çıkacağından, çatışma durumunda Süveyş'in kapanıp kapanmaması belirleyici bir faktör. Dünyanın birçok yerine ham petrol taşımacılığı bu kanaldan yapılıyor. Kanalın kapanması, sevkiyatın durdurulması gibi durumlar petrol fiyatlarında yukarı yönlü bir ivmelenme yaratabilir.

Türkiye’yi bekleyen tehlike
Petroldeki artışın kalıcı olması durumunda petrol ihtiyacının yüzde 90’ını, doğalgazının ise tamamına yakınını ithal eden Türkiye ekonomisi hem cari açık hem de enflasyon olmak üzere çifte darbe yiyebilir. Petrol fiyatları doğalgaz ithalat maliyetlerine de yansıdığı için sadece akaryakıt değil, elektrik fiyatları da artabilir. Türkiye ekonomisinin kronik sorunu olan cari açığın en önemli nedeni enerji ithalatı. Geçen yıl 60 Milyar Dolarlık enerji ithalatı olmasa cari işlemler dengesi milli gelirin yüzde 2’si kadar fazla verecekti. Mısır’daki olaylarla Brent petrol 106 dolara iyice yaklaşırken ABD ham petrolü 102 dolar ile 14 ayın zirvesine çıktı. Dolayısıyla petroldeki artışın devam etmesi enerji ithalatının faturasını kabartarak cari açık üzerindeki baskıyı artırabilir. Bu da hassas dengeler üzerine kurulu olan Türkiye’nin cari işlemler dengesi üzerindeki baskıyı arttırabilir.