Mobilyanın gümrük kapısı Kayseri

8 Ağustos 2012

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 25 Temmuz’da çıkardığı yeni tebliğle, Kayseri’yi mobilya aksesuarları ithalatı için gümrük kapısı olarak belirledi. Gülümhan Gülten’in Vatan Gazetesi’ndeki haberine göre AB menşeili olmayan mobilya aksesuarları ithalatının sadece Kayseri’den yapılabilmesi zorunlu hale geldi. Yerli firmaları korumayı hedefleyen bu uygulama, özellikle İstanbul, Çanakkale, Balıkesir ve Ankara civarındaki büyük mobilya üreticilerini ‘maliyet ve zaman’ açısından zor durumda bıraktı.
Ekonomi yönetiminden büyük mobilya markalarına Kayseri darbesi geldi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 25 Temmuz’da çıkardığı tebliğ, ortalığı karıştırdı. Gümrük Genel Tebliği ile, AB menşeili olmayan mobilya aksesuarları ithalatının sadece “Kayseri”den yapılabilmesi zorunluluğu getirildi. Bir başka ifadeyle Kayseri, en geniş tanımıyla mobilya aksesuarları ithalatı için “ihtisas gümrüğü” olarak belirlendi. Düzenleme ile mobilya bağlantı elemanları, kulplar, ayaklar vb. gibi mobilya aksesuarlarında yerli firmaların korunması, ithal mal yerine yerli ürünlerin tercih edilmesi amaçlandı. Türkiye’de İstanbul, Çanakkale, Ankara gibi bölgelerde yoğunlaşan üretim için, ithal ürünlerin Kayseri’den ülkeye sokulması zorunluluğu maliyetleri birkaç kat artıracağından, yerli ürünlerin tercih edileceği hesaplandı. Ancak durum hesaplandığı gibi çıkmadı. 

Ürün Kayseri’ye gidip gelecek
Türkiye’de yüksek istihdam ve üretim sağlayan büyük mobilya firmaları, tasarım ve marka özelliklerine göre üretim yaptıkları için, bu tasarımlara uygun aksesuar kullanmak zorundalar. Böyle olunca büyük firmalar, kendi tasarımlarına uygun olmayan herhangi bir başka ürün de kullanamıyorlar. Bu nedenle sözkonusu aksesuarları ithal etmek zorundalar.
Özel tasarım aksesuarlar ithal etmek zorunda olan büyük ölçekli mobilya fabrikalarının tamamına yakını İstanbul, Çanakkale, Balıkesir ve Ankara civarında bulunuyor. Bu nedenle Kayseri koşulu nedeniyle özel mobilya tasarlayan markalar, ithalat yaparken artık örneğin bu malları İstanbul’daki fabrikası için önce İstanbul’a getirmek, buradan Kayseri gümrüğüne geçirmek, oradan da gümrükten çekip tekrar İstanbul’a getirmek zorunda kalacaklar. Bu ise yüksek bir nakliye masrafı ve yeni maliyetler anlamına geliyor.
Edinilen bilgilere göre, Türkiye’de özellikle büyük tasarım üretim yapan Lineadecor, Kale, Doğtaş ve benzer diğer firmalardan önemli bir kısmı konuyla ilgili itiraz dilekçelerini Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne gönderdi. 

Marka üretime darbe vurulacak
Kararın yerli aksesuar üreticilerini korumaya yönelik olarak alındığı belirtilirken, mevcut mevzuatta zaten AB menşeli olmayan mobilya aksesuarlarına anti-damping vergisinin uygulandığı biliniyor. Ancak yerli aksesuar üreticilerine dönük yeni bir koruma önlemi olarak planlanan Kayseri ihtisas gümrüğü uygulamasının amaca hizmet etmeyeceği, “yerliyi koruyalım derken, marka üretim yapan sektörü vuracağı” yorumları yapılıyor.
Öte yandan Kayseri’de mevcut mobilya fabrikalarının ithal girdi kullanmadıkları, orta ve alt segmente üretim yaptıkları biliniyor.
Yeni gümrük tebliğini yorumlayan sektör temsilcileri, “Uygulamayla AB-menşeli olmayan ve çok kalitesiz ürün ithalatının durdurulması hedeflenseydi, referans fiyat uygulanırdı veya ihracatçı firma bazında gerçekçi önlemler alınırdı. Ancak böyle olmadı. Özgün tasarımlar yapan büyük markaların da özel tasarım ürünleri değil, alt ve orta segmentteki herhangi bir yerli ürünü kullanmaları isteniyor” yorumunu yaptılar.