Bakan Turhan Hazine'den mega projelere ödenecek tutarı açıkladı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, CHP Milletvekili Haydar Akar'ın mega projelere ödenen garanti ücret bedelleri hakkındaki soru önergesini yanıtladı. Açıklamasında Avrasya Tüneli'nin 2018 yılı için araç geçiş garantisinin 25 milyon 125 bin araç olduğunu belirten Turhan buna karşın geçen araç sayısının 17 milyon 91 bin seviyesinde kaldığını söyledi.

Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim'in ödemeleri Nisan'da

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, 2018 yılında Osmangazi Köprüsü'nden geçen otomobil eşdeğer araç sayısının 9.1 milyon olduğunu ve bu sayılar sebebiyle de ödemenin Nisan ayında yapılacağını vurgulayarak Yavuz Sultan selim Köprüsü'nden geçen 14.9 milyon adetlik otomobil eşdeğer araç sayısına ilişkin ödemenin de aynı dönemde yapılacağını belirtti

Avrasya Tüneli'ne Hazine'den 155.6 milyon aktarıldı

Cahit Turhan'ın Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü'ne ödenecek miktarlar hakkında bilgi vermemesi dikkat çekerken Avrasya Tüneli için ödenecek miktarı ise 155 milyon 684 bin 443.14 TL olarak duyurdu. Turhan, 25 milyon 125 bin olan araç garantisine karşılık 17 milyon 91 bin 747 aracın geçiş sağladığı Avrasya Tüneli'ne ilişkin: "Hazine tarafından görevli şirkete 155 milyon 684 bin 443.14 TL tutarındaki ödeme Şubat ayı içinde yapılmıştır." ifadelerini kullandı. 

Üç Katlı Büyük İstanbul Tüneli'nde son durum

Çanakkale Köprüsü  de merceğe girdi

Osman Gazi Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Avrasya Tüp Geçidi derken, araç geçiş garantisi tartışmaları Çanakkale'ye ulaştı. Temelleri haftasonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım tarafından atılan 1915 Çanakkale Köprüsü için verilen araç geçiş garantisinin ise günde 45 bin adet olduğu öğrenildi.

Araç geçiş garantisi sistemi nedir?

Araç geçiş garantisi sistemi, Yap İşlet Devret-YİD modeliyle özel girişimler ya da konsorsiyumlar tarafından hayata geçirilen mega projelerde Karayolları Genel Müdürlüğü bütçesinden girişimciye sunduğu güvence olarak literatürde yer alıyor. Uygulanan sistem, vatandaşların inşa edilen projeye ilgi göstermemesi halinde yatırımcıya "garanti para" ödenmesi sistemine dayanıyor. Bir diğer deyişle Hazine, vaat edilen rakamla reel kullanım oranı arasındaki farkı müteahide ödemeyi vaat ediyor. 

Osman Gazi'den Çanakkale'ye vaatler ve gerçek

Osman Gazi Köprüsü ile ülke gündemine yerleşen ve Hazine'ye yük olduğu gerekçesiyle eleştirilere uğrayan "araç geçiş garantisi" sistemi bir yönüyle "serbest piyasa ekonomisinin" mantığına aykırı olarak "risk alan girişimcinin" koruma altına alındığını ve batmayacağını kesinleştiriyor. Bununla birlikte riski alan Devlet olunca ortaya şu rakamlar çıkıyor:

- Osman Gazi Köprüsü: Osmangazi Köprüsü'nde geçiş garantisi günde 40 bin olarak sunuldu.  Geçiş ücretleri ise 35 dolar+KDV olarak belirlenmişti. Reel geçiş sayısına ilişkin açıklama Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan'dan gelmişti. Arslan günlük geçiş sayısının 20 binler düzeyinde olduğunu belirti. Bu ise Hazine'nin günlük 20 bin araçlık açığın bedelini karşılamayı sürdürdüğü anlamına geliyor.

- Yavuz Sultan Selim Köprüsü:  Açılışı 26 Ağustos'ta yapılan İstanbul'un üçüncü köprüsü için günde 135 bin araç garantisi verildi. Geçiş ücretlerinin 3 dolar+KDV olarak belirlendiği köprüden geçen araç sayısı yine Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan tarafından 110 bin olarak açıklandı. Bu ise günde 15 bin aracın bedelinin Hazine tarafından ödenmesi anlamına geliyor. 

- Avrasya Tüneli: Avrasya Tüneli için ise sunulan geçiş garatisi 68 bin 500 araç. Geçiş ücretinin otomobiller için 4 dolar+KDV olduğu bu projeden günde 24 bin araç geçiyor. Bir diğer deyişle, reel geçiş sunulan garantinin yüzde 50'sine bile yaklaşamamış durumda. Bu halde de günde 44 bin 500 aracı geçiş ücreti KGM tarafından ödeniyor. 

- Çanakkale Köprüsü ve şüpheler: Geçiş garantisi sistemi açısından Çanakkale Köprüsü'nün de önemli handikaplar içerdiği belirtiliyor. Günde 45 bin araçlık geçiş garantisi ile reel geçiş talebi arasında önemli bir uçurum oluşması bekleniyor. Uzmanlar, feribotla geçişin en yoğun olduğu geçen bayram tatilinde kentin kilitlenmesine yol açan geçiş miktarının 16 bin olarak belirliyor. Çok daha önemli sorun ise, Çanakkale Köprüsü'nün salt geçiş olarak kullanılamayacak olması... Yani Çanakkale Köprüsü'nden geçmek isteyen bir sürücü, aynı zamanda otoyolları da kullanmak zorunda kalacak. En kısa mesafeli otoyol kullanımının ardından Çanakkale Köprüsü'nü kullanmak isteyen araçların 80 TL'ye yakın bir bedel ödeyeceği tahmin ediliyor.