Türkiye tsunamiye de hazır değil

Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, Türkiye'nin tsunami konusunda erken uyarı ve alarm sistemine sahip olmadığını söyledi. Özener: "Bu alarm sisteminin olması gerektiğine inanıyoruz. Bu konuda da atılan adımlar var." ifadelerini kullandı. 

Bodrum'daki tsunami büyük bir şanstı

Türkiye ve yakın coğrafyada çok sayıda tsunami vakasının yaşandığını ve son örneğin Bodrum depremi sonrasında kaydedildiğini belirten Prof. özener: "Bodrum'da yaşanan tsunami gündüz yaşanmış olsaydı daha fazla zarar verecekti. Gece olması büyük şanstı." ifadelerini kullandı. 

Her birim maliyet 7 kat fayda sağlayacak

Prof. Özener, konuyla ilgili olarak ilgili kuramlarla düzenli haberleşme tatbikatları gerçekleştirdiklerini de vurgulayarak: "Afet riski azaltma çalışmalarında bilim önemli roller oynuyor. Afetten korunmaya harcanacak her birim maliyet bize 7 birimlik katkı sağlayacaktır" dedi.  

Erken uyarı 5-7 saniye kazandıracak

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, erken uyarı sistemi hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Depremin yaşanmasının ardından yıkıcı dalganın arkadan geldiğini ve yıkıcı dalganın yerleşim yerlerine ulaşmadan önce depremin geleceğinin haber alındığını söyleyen Özener: "Yıkıcı dalga yerleşim yerlerine ulaşmadan depremin geleceğini haber alıyoruz. Bu bilgisayarlar üzerinden sağlanan bir bağlantı. Marmara Denizi için 5-7 saniye önceden uyarı alabiliyoruz." dedi. 

Kıyıya çok yakın, süre azalıyor

Prof. Özener, Marmara Denizi'nde yer alan Kuzey Anadolu Fay merkezinin kıyıya çok yakın olmasından dolayı erken uyarı sisteminin sağladığı süre avantajının çok kısaldığına da dikkat çekerek: "Aynı sistem Japonya'da da işliyor. Orada da belki 1-1.5 dakikalık süre avantajı sağlanıyor." ifadelerini kullandı. Japonya'da kırılacak yerin kıyıya 300 kilometre uzaklıkta bulunduğunu, bu mesafenin Marmara'da ise 15-20 kilometrelik bir uzaklıkta yer aldığını belirten Prof. Özener: "Vatandaşa yeteri kadar aksiyon sunacak süre ve hareket yok. Bu sistemle Marmaray'ı durdurabiliyorsunuz ve İGDAŞ gaz kesebiliyor. O kadar." şeklinde konuştu. 

Milyonlarca hayat kurtaracak

Depremi önceden haber veren erken uyarı sisteminin yerleştirilme çalışmalarında sona yaklaşılıyor. Yeditepe Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi tarafından düzenlenen fikir yarışmasında ödül alan Alper Göknar tarafından geliştirilen ve Deprem Erken Uyarı Sistemi ve Uygulaması ismini taşıyan sistem, mobil uygulama üzerinden kullanıcıların cep telefonlarına alarm gönderme işlevi görüyor. Bu sayede vatandaşlara yıkıcı ikinci dalga gelmeden 25 saniyeye kadar zaman kazandırıyor. 

Sensör istasyonları kuruldu

Yürütülen çalışmalarla ilgili bilgi veren Alper Göknar, dünyanın sayılı projelerinden inovasyon ödüllü 7TP deprem erken uyarı sistemiyle çözüme ulaştıklarını belirterek, "Olası bir depremde can kaybını en aza indirebilecek, geniş kitlelerce en erişilebilir, bilimsel olarak en yüksek güven aralığında, hız olarak en etkin ve ekonomik olarak en uygun deprem erken uyarı sistemini geliştirdik" dedi. 

Türkiye'deki deprem bölgeleri için 'Türkiye Deprem Haritası' konulu yazımızı inceleyebilirsiniz. 

Sensör istasyonları nerelere kuruldu?

Göknar, Kuzey Anadolu Fayının Marmara'ya kıyısı olan yaklaşık 200 kilometrelik hattı boyunca, riskli bölge olarak addedilen yerlere sensör istasyonlarının kurulduğuna da dikkat çekerek: "Kuzey Anadolu Fayının Marmara’ya kıyı olan yaklaşık 200 km’lik hattı boyunca ; Mudanya-Çınarcık-Yalova hattından başlayarak; Adalar – Büyükçekmece – Tekirdağ – Şarköy kıyı şeridi boyunca en yüksek riskli bölgelerde hassas ve gelişmiş P-Dalgası algılama sensör istasyonları kurduk. " dedi. 

Her türlü elektrik kesintisine karşı önlemler hazır

Göknar, ihtiyaç kapsamında uydu-net, fibar ya da GSM hatları üzerinden ve en az 2 farklı bağlantı ile ana sunuculara kesintisiz bilgi hizmeti sunduklarına da işaret ettiği açıklamasında: "Her türlü elektrik kesintisine karşı jeneratör ve UPS’lerle enerji sürekliliğini sağlıyoruz. İstasyonlarda kullandığımız sensörler, Dünya’da en gelişmiş P-dalgası algılama sensörleridir." şeklinde konuştu. 

Hayat kurtaran saniyeler

Hazırlanan erken uyarı alarmına "hayat kurtaran saniyeler" ismini verdiklerini ve olası bir depremde sesten 20 kat hızla ilerleyen ve P-dalgası olarak adlandırılan öncül yüzey dalgasının saptanması ilkesi üzerinden çalışacak sistemin deprem olarak isimlendirilen yer yüzeyi dalgalanmasından önceki etkileşimi haber vereceğini belirten Göknar: "Mevcut altyapımızda, bilişim teknolojilerinin ulaştığı en son imkanlar ile süper bilgisayarları da kullanarak, milyonlarca kullanıcıya 1 saniye içinde alarm gönderebiliyoruz.” dedi. 

Prof. Görür'den Kanal İstanbul uyarısı... Ayrıntılar için Kanal İstanbul ve Deprem Tehdidi başlıklı haberimizi inceleyebilirsiniz

Kandilli'den deprem uyarısı

Yaklaşan Büyük İstanbul Depremi'ne ilişkin tahminler, hazırlık çalışmalarının aciliyetini göstermeye devam ediyor. Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan Kandilli Rasathanesi Müdürü Haluk Özener, İstanbul'da beklenen depreminen az 7.2 ölçüsünde gerçekleşeceğini belirterek: "Deprem en iyi ihtimalle böyle olacak. 20 yıl daha gecikmesi halinde büyüklük 7.4 ölçüsünde gerçekleşecek." dedi. 

Tarih geciktikçe enerji büyüyor

Büyük Marmara Depremi'ne sebep olacak Kuzey Anadolu Fay'nın 1939 yılında itibaren 1942, 1944 ve takiben de 1957, 1967 ve son olarak da 1999 depremleri ile kırılma geçirdiğini, kırılmayan tek yerin ise Marmara Denizi'nin içi olduğunu dile getiren Özener korkutan açıklamalarda bulundu. Özener beklenen depremin olasi büyüklüğünü en iyi ihtimalle 7.2 olacağını ve paralel olarak 3 metreye yaklaşacak tsunamiler beklendğini belirterek: "Tarih geciktikçe enerji büyüyor. Sona doğru yaklaşıyoruz." şeklinde konuştu.

En çok hangi bölgeler etkilenecek?

Bugün itibarıyla 7.2 şiddetinden gerçekleşecek deprem beklentilerinin 20 sene gecikmesi halinde 7.4, 40 yıl gecikmesi halinde ise 7.5 büyüklüğüne çıkacağını yani birikmiş enerjinin daha da yoğunlaşacağını vugulayan Özener: "Fay Marmara Denizi'nden geçiyor. Bu durumda faya yakın yerler etkilenecek. Elbette zemin koşulları çok önemli. Faya yakın da olsanız bina zemini sağlamsa depremi az hissedersiniz. Gölçük Depremi'ne bakın. Avcılar depremin merkez üssüne uzak olmasına karşın zemin sebebiyle bu sarsıntıyı çok fazla hissetti." dedi. 

1999 Depremi tahmin edilebilir miydi? Yanıt için Deprem Önceden Tahmin Edilebilir mi? konulu haberimiz inceleyebilirsiniz

7'nin üzerinde enerji birikmiş durumda

Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, Büyük Marmara Depremi'ni "göstere göstere geliyor" ifadeleriyle tanımladı. Depremin nerede yaşanacağının yüzde 99.9 oranında belli olduğunu buna karşın nasıl ve kaç parça halinde kırılacağının bilinmediğini söyleyen Özener: "Bir çok senaryoya sahibiz. En iyi ihtimal 7.2'yi gösteriyor. Şu anda 7'nin üzerinde bir enerji de birikmiş durumda. Fayın tek parça halinde kırılması halinde daha da büyük olabilir." şeklinde konuştu. 

Erken uyarı sistemi işe yarayacak mı?

Depremi önceden haber verecek erken uyarı sisteminin dünya teknolojileriyle aynı olduğunu ve Kandilli tarafından işletilmekte olan bu  sistemin de Marmara için 5 saniye ile 7 saniye arasında işlemekte olduğunu belirten Özener: "Marmara Denizi kıyılarında kurulmuş istasyonlar var. Depremin yerini biliyoruz. Ancak uyarı sistemi çok düşük. Çünkü fay karaya çok yakın. ABD ve Japonya'nın gerisinde değiliz. Basına bu yönde açıklamaar yapan hocalarımız yanılıyorlar. Bu ülkelerde deprem merkezi karaya 150 kilometre. Dolayısıyla 1.5 dakikalık bir sistem var. Marmara'da karaya uzaklık 15 kilometredir." ifadelerini kullandı.