Gayrimenkulün yıldızları 2014’ten umutlu

31.12.2013 

2013’te Gayrimenkul sektörü yeni standartlara kavuştu taşlar yeniden diziliyor
Gayrimenkul sektörü, geride bırakmaya sayılı günlerin kaldığı 2013 yılını devrim sayılabilecek, yapısal düzenlemelerle geçirdi. 2013’e Kentsel Dönüşüm, konutta KDV düzenlemesi, Mütekabiliyet Yasası, 2B Yasası gibi yasal düzenlemelerle giren sektöre, 2013 yılı içinde ise bu yasaları pekiştiren yönetmelikler ve yeni düzenlemeler damgası vurgu. Türkiye’nin kentleşme hareketi ve ekonomisinin 20 yıllık geleceğine yön verecek Kentsel Dönüşüm Yasası’nın yanı sıra, yürürlüğe giren Yeni Tip Alanlar İmar Yönetmeliği, Yeni Tüketici Hakları Yasası sektöre yeni satandartlar kazandırdı. Sektör şimdi de Yeni İmar Yasa Taslağı’nın Kanunlaşmasını bekliyor. Yeni İmar Yasası’nda imar haklarınının ve yapı ruhsatlarının müktesep hak Kabul edilip edilmeyeceği merakla bekleniyor.

İnşaatta büyüme rakamları pozitif

İç talepteki canlanmayla birlikte yılın ilk çeyreğini yüzde 2.9 büyümeyle kapatan Türkiye ekonomisi, 2’nci çeyrekte ise 4.4 büyüme kaydetti. İnşaat sektöründeki büyüme ise yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.9 olarak gerçekleşirken, 2’nci çeyrekte ise bu rakam 7,6 olarak gerçekleşti. Sektördeki 3’ncü çeyrek büyüme rakamlarında hafif bir gerileme beklense de, yıl sonu büyüme oranının pozitif olacağı bekleniyor.

KDV avantajı satışı tetikledi

Yılın başında uygulanmaya başlayan konutta yeni KDV düzenlemesinin etkisiyle 2013 yılında büyük ölçekli proje lansmanları 2014’e ertelense de konut satışlarında geçen yıla göre artış kaydedildi. Hatrlanacağı üzere yeni KDV düzenlemesiyle 2013 Ocak2tan once ruhsat almış 150 metrekareden küçük konutlarda yüzde 1 KDV uygulanırken, 2013 Ocak’tan sonra ruhsat alan projelerde ise kademeli olarak yüzde 8 ve 18 KDV uygulanıyor. 2013 yılında satışına devam edilen konutların büyük bölümünün yüzde 1 KDV avantajıyla satışına devam edilmesi nedeniyle, tüketicilerin bu avantajı lehlerine çevirmek istemesi konut satış hızında artışa neden oldu. Yüzde 1 KDV ile satılan konutların bitmiş ya da bitmeye yakın olması da tüketiciler için bir başka avantaj oldu.

Konut satışı 900 bine ulaştı

2013 yılını 2012 ile kıyasladığımızda, konut satışalarında yüzde 20’lik artış kaydedildiği görülüyor. 2012 yılı sonunda 701 bin konut satışı gerçekleşirken, Kasım ayı itibarıyla bu rakamın 900 bin sınırına geldiği görülüyor. Bu rakamın Kasım ve Aralık ayındaki satış grafiğiyle daha da artması bekleniyor. 2014 yılında devreye girecek ve satışa sunulacak projelerde yüzde 8 ve 18 KDV uygulanacak olması ve konut fiyatlarında yaşanacak artış dikkate alındığında, tüketicilerin fiyat avanjını değerlendirecek olması yılın sonunda konut satışlarına olumlu yansıyacaktır.

2014 büyük ölçekli projelerin yılı olacak

İstanbul konut piyasasında 2013 yılının Ocak ayında 3, Şubat ayında 3, Mart ayında 4 Nisan ayında 6, Mayıs ayında 8, Haziran ayında 3, Temmuz ayında 2, Ağustos ayında 1, Eylül ayında 8, Ekim ayında 5, Kasım ayında 6 ve Aralık 4 olmak üzere çoğunluğu klüçük ve orta ölçekli toplam 53 projenin lansmanı gerçekleşti. 2013 yılına proje lansmanlarından çok Başta Emlak Konut GYO olmak üzere TOKİ, İlbank ve Kiptaş tarafından gerçekleştirilen arsa ihaleleridamga vurdu. Onlarca ihale’de yüzbinlerce metrekare arsa ihalesi 2013 yılında gerçekleştirildi. İhalesi gerçekleşen arsalar üzerine yapılacak büyük ölçekli gayrimenkul projelerinin yanı sıra Fikirtepe, Gaziosmanpaşa, Esenler, Beyoğlu başta olmak üzere hayata geçecek kentsel dönüşüm projeleri dikkate alındığında 2014 yılı büyük ölçekli projelerin satışa sunulduğu bir yıl olacak.

Yabancıya satış oranı artıyor

Türkiye’de yabancıların konut edilmesinin önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik Mütekabiliyet Yasası’nın çıkmasıyla birlikte Türkiye’den konut alan yabancıların sayısında da hızla artış yaşanıyor. Mütekabiliyet Yasası öncesi toplam satışların yüzde 2-4’ü oranındaki yabancı oranı bugün yüzde 5-10 seviyelerine, kimi projelerde yüzde 20-30 seviyelerine kadar çıktı. Yabancıya konut satışlarının yıllık bazda sektöre 5 ila 10 milyar dolar arasında girdi sağlayacağı öngörülüyor.
Türkiye'de yabancılar geçen yılın ilk 6 ayında Türkiye'den 3 bin 107 taşınmaz alırken, mütekabiliyet yasasının yürürlükte olduğu bu yılın aynı döneminde satış rakamları iki katına çıkarak 7 bin 145'e yükseldi. Türkiye'den geçen yıl Ocak-Haziran döneminde 55 ülke vatandaşı mülk edinirken, bu yılın aynı döneminde bu sayı 88'e çıktı.

‘Türkiye, geleceğin yatırım ülkesi’
Türkiye’nin, en hızlı büyüyen ülkelerin başında geldiğini söyleyen Dap Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz, “Ülkemiz, son 10 yılda rekor düzeyde büyüyerek, dünyada yıldız ülke oldu. Küresel krizin devam ettiği süreçte Türkiye’nin bu denli büyümesinde inşaat sektöründeki yatırımlar ve talep önemli rol oynadı. Göstergeler, Türkiye’nin geleceğin yatırım ülkesi olduğunu işaret ederken, 2023 vizyonunda ülkemizin bambaşka bir noktaya ulaşacağına kesin gözüyle bakılıyor” diyerek, dünyanın ilgisinin Türkiye’ye odaklandığını belirtti. Bu yatırım hamlesinin dışında kalmamak gerektiğine vurgu yapan Ziya Yılmaz, 2014 yılında sektörü olumlu etkileyecek kararlar almak gerekiyor. Alıcıyı ve yatırımcıyı teşvik edecek düzenlemeler getirilmesi gerekirken, maalesef inşaat sektörünün hevesini kıran uygulamalarla karşılaşıyoruz. Ayrıca sektördeki canlanmanın önemli bir destekçisi saydığımız konut kredilerindeki artışlar, yıllarca uzun vadeli kredi olanaklarından yoksun kalan sektörü ve alıcıyı yoruyor. Önümüzdeki süreçte bu oranların alıcıda tedirginlik yaratıp, satın alma talebini erteletecek boyuta varmamasını diliyoruz” değerlendirmesini yaptı.

‘Türk inşaat sektörü 2014’te büyümesini sürdürecek’
2014 yılı inşaat sektörünün gelişimini sürdüreceği bir yıl olarak göründüğünü ifade eden Avrupa Konutları Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, “2014 itibariyle sektörün daha da aktif olacağı alanlardan biri de kentsel dönüşüm projeleri olacaktır. Ayrıca 2014 yılında konut projeleri çevreye duyarlı, enerji verimliliği olan günlük yaşantımızı kolaylaştıracak pratik konutlar talep görecekken, proje geliştiricileri için konutta markalaşmanın önemi daha da artacaktır” diye konuştu.
Maslak, Ayazağa ve Atakent’te projelerinin inşası devam ederken, 2014 yılında Topkapı’da Avrupa Konutları Kale projelerini hayata geçireceklerini anlatan Çetinsaya, “Avrupa Konutları Kale şu an proje aşamasında. Avrupa Konutları markalı tüm projelerimizde oluşturduğumuz konsepti ve sürdürülebilir kalite anlayışını Kale projemizde de yaşatacağız. Kale projemizin yanı sıra Kayseri’de inşasına devam ettiğimiz Kayseri Radisson Blu Hotel’i tamamlayacağız” dedi.

‘2014’ün ilk aylarında Yeni İmar Yasası’nı tartışacağız’
2013 yılının gayrimenkul sektöründe beklentileri karşılayan ve sektörün büyüdüğü bir yıl olduğu değerlendirmesini yapan Nef Yönetim Kurulu Üyesi Erden Timur, Türk gayrimenkul sektöründe son yıllara oranla bu yıl üretilen projelerde her zamankinden daha fazla ürün farklılaştırmaları gördük. Sektördeki konut üreticileri daha bilinçli olarak hareket ederek Türk gayrimenkul sektörünün çıtasını yükseltti” açıklamasını yaptı.
2014 yılında ise 2013 yılında olduğu gibi yeni markalı konut projelerinin gündemde olacağını söyleyen Erden Timur, ”İstanbul’un merkezi lokasyonunda yer alan nitelikli projeler değerlenmeye devam edecek. Kentsel dönüşümle birlikte gayrimenkul sektöründeki yatırım artışı 2014 yılında da devam edecek. Yeni İmar Yasası’nın 2014 yılında sektör lehine birçok yenilik getirmesi bekleniyor. Bu nedenle 2014’ün ilk aylarında sektör gündemini yeni İmar Yasası meşgul edecek” diye konuştu.

‘2013 istikrarın yılı oldu’
Mesa Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu, 2013 yılında gerçekleşen en önemli olayı, ‘Herhangi bir olumsuzluğun ve belirsizliğin olmaması, diğer bir deyişle; aslında olağan olan ‘istikrar’ olduğu’ sözleriyle özetledi. Türkiye gayrimenkul sektöründe, dalgalanmanın yaşandığı 2012’nin ardından, pozitif bir şekilde geçen 2013 yılının ise taşların yerine oturduğu bir yıl olduğunu sözlerine ekleyen Erhan Boysanoğlu, “Bu paralelde, 2014 yılında da herhangi bir sürpriz yaşanmayacağını düşünüyor ve temenni ediyorum. Bugünden 2014’e baktığımızda, görülen ve üzerine konuşulabilecek konular; Yerel Seçim ve Cumhurbaşkanlığı seçimi; Ancak ben seçim ekonomisinin, gayrimenkul sektörüne, pozitif ya da negatif yönde kayda değer çok önemli bir etki yapmayacağına inanıyorum. Konut kredisi faizlerdeki birkaç puanlık olası bir dalgalanma dahi; sektörde olumlu ya da olumsuz yönde seçimden çok daha önemli bir fark yaratacaktır. Türkiye gayrimenkul sektörünün 2014 yılını; mevcut şartlar ve beklentiler dahilinde gelişimle birlikte, ülke büyümesinin bir iki puan önünde ya da civarında bir büyüme ile bitireceği, bugünkü parametreler ışığında öngörülebiliyor” diye konuştu.

‘Yeni tüketici yasası sektörde yeni bir sayfa açtı’
2014 yılında gayrimenkul sektörünün durumunu ekonomik ve siyasi gelişmelerin tayin edeceğinin altını çizen Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Umut Durbakayım, “Afet Yasası, Tüketici Kanunu ve Yerel Seçimlerden oluşan bu üç önemli etken sektördeki trendin yönünü ve ivmesini etkileyecek. Bu kapsamda tüketici yasasının devreye girmesi sektör açısından yeni bir sayfanın açılması anlamına geliyor. 2014 ile birlikte yapılacak projelerde güven, kalite, satışlar ve teslimler artık bir yasa ile standart altına alınacak” dedi. Ancak burada çok önemli bir noktanın olduğuna vurgu yapan Umut Durbakayım, “Eğer tüketici yasasının uygulanmaya başlamasıyla birlikte ortaya konulan kriterleri yerine getirmeyenlere yaptırım uygulanmazsa ise sektörde ciddi bir haksız rekabet oluşur. Bu da hem tüketicilerin hem de sektörün büyük zarar görmesine neden olur” diye konuştu.

‘Küresel arenada sesimiz gür çıktı’
Gayrimenkul sektörü için 2013’ün verimli bir yıl olduğunu ifade eden Eroğlu Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, “Pek çok yeni projenin lansmanı başladı bu dönemde yapıldı. Markalı konut projelerinin bir üst seviyeye taşındığı 2013 yılında sektör için ciddi adımlar atıldı” dedi. Ayrıca bu yıl küresel arenada Türk gayrimenkul firmalarının sesinin daha gür çıktığına vurgu yapan Nurettin Eroğlu, “Fransa’da düzenlenen MIPIM ve Dubai’de düzenlenen Ciytscape fuarlarına Türk stantları damga vurdu. Bu yükselişte Mütekabiliyet Yasası’nın da etkisini tabi ki yadsıyamayız” açıklamasını yaptı.
2014 yılında ise gayrimenkul sektörünü etkileyecek konulardan ilkinin yabancılar tarafından konut alımları olacağını sözlerine ekleyen Eroğlu, “Yabancılar tarafından konut alımları olacak. Özellikle yatırım ve kısa süreli turistik ziyaretlerde alternatif oturum amacıyla Körfez ülkelerinden gelecek taleplerin artacağını öngörüyoruz. İkinci olarak, banka faiz oranlarının Türkiye’deki hane halkları konut alımlarında etkili olacağını düşünüyoruz. Üçüncü olarak ise makroekonomik gelişmelerin boyutu konut alımlarında ve sektörün büyümesinde büyük etki gösterecek” dedi.

‘20 yıllık borçlanma modelleri yaygınlaşacak’
2014’de inşaat sektörünün lokomotif özelliğini koruyacağına dikkat çeken FerYapı Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, “Buna rağmen mortgage müşterilerine ilk defa FerYapı projelerinde kullandırtmaya başladığımız 20 yıla ulaşan borçlanma modellerinin daha da yaygınlaşacağını ve sektörün büyüme rakamlarını olumlu etkileyeceğini düşünüyoruz. İnşaat sektörü olarak; ekonomik büyüme beklentilerinin iki ya da üç puan üzerinde sektörel büyüme rakamı yakalayacağız. Konut fiyatları ise uzun yıllardır süregeldiği gibi ana ekseni erişilebilirlik ve konfora dayalı olarak yükselmeye devam edecek. İyi tasarlanmış, kaliteli işçiliğe sahip ve erişilebilir projelerin değer artışı devam edecektir. Dönüşüm alanlarında üretilen projelerin aynı şekilde fiyatlanması, gayrimenkul piyasası koşulları içerisinde kaçınılmazdır” şeklinde konuştu.

‘Konut satışında artış olacak’
2013 yılının en önemli etkinliğinin Dubai Cityscape fuarı olduğunu söyleyen KLK Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Kulak, “Fuara Türkiye olarak bir çıkartma düzenledik diyebiliriz. Artık sektörün oturmuş firmaları 1 adım ileriye giderek pazar paylarını sadece yurtiçinde değil yurtdışında da arttırma yönüne gidiyor bu da sektörün kendini geliştirmesi, kendi içerisinde hem tasarım hem yapı kalitesi anlamında yarışa girmesi, dünya trendlerini takip edip, yakalaması demek” diye konuştu. 2014 yılında da konut satışında artış beklediğini ifade eden Tarkan Kulak, “Büyük şehirlerde ticari alanlara talebin konuta satış artışına göre daha yüksek olacağı öngörümüz var. Sektörün öncü firmaları reklam ve medya yoluyla müşteri ile iletişimini arttırarak devam edecek. Bunun nedeni de her ne kadar satış artsa da arz talepten daha fazla olacak gibi gözüküyor. 2014 hareketli ve sektörün olgunluk devresinin başlangıcı olacak diyebiliriz” değerlendirmesini yaptı.

‘Arazi temini zaman harcattı’
Gürallar Yapı A.Ş. Genel Müdürü Evrim Karayel ise, 2013 yılının konut sektörü için yavaş geçtiğini söyledi. Bunun sebebi olarak da firmaların arazi teminiyle ilgili zaman harcamaları olduğunu gösteren Evrim Karayel, “Kentsel dönüşüm projeleri başta olmak üzere çok fazla arazi görüşmeleri, arazi teminleri ve alımı yapıldı. Bu yıl sektör alımdaydı diyebilirim. 2014 daha hareketli ve heyecanlı bir yıl olacak. Bu yıl ekonomimizdeki istikrardan söz ediyoruz ancak ülkemizde bazı politik sıkıntılar da yaşandı. Bu durum müşterileri de ekledi. Gezi Parkı olaylarında yaşadıklarımız ve Suriye ile yaşadıklarımız müşterilerin temkinli davranmasına sebebiyet Verdi” şeklinde konuştu.

‘Yeter ki bir tapum olsun’ anlayışı bitecek
2013 yılının en önemli olayının, yılbaşında KDV oranlarındaki belirsizliğin ortadan kalkması ve kentsel dönüşüm ile ilgili somut gelişmelerin yaşanması olduğunu açıklayan Selin Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Öncel, “Ancak belirttiğim gibi doların hızlı yükselişi, hem dünyada hem de ülkemizdeki ekonomik ve siyasi gelişmeler ile yaklaşan yerel seçimler ev almayı planlayanların düşünme sürecini uzattı” dedi.
Türkiye'de ciddi bir konut ihtiyacının olduğuna dikkat çeken İsmail Öncel, “Son yıllarda fiyatlardaki erişim zorluğu sebebiyle tüketici oturabileceği ev yerine ‘yeter ki bir tapum olsun’ diye küçük metrekareli konutlara yönelmişti. 2014 yılı itibari ile ailelerimizin yaşayabileceği, maliyetleri iyi hesaplanmış, yaşam başladıktan sonra işletme(aidat) maliyetlerinin iyi kurgulandığı projelerin ön plana çıkacağını öngörüyoruz. Biz yeni projelerimizde de bu hususları odağımıza almış durumdayız” diye konuştu.

‘100 milyar dolarlık sektör’
Kuzu Grup Yönetim Kurulu Üyesi Özen Kuzu, 2013 yılının sonu yaklaşırken gayrimenkul sektörüne dair yaptığı açıklamada, Türkiye gayrimenkul piyasasının yıllık işlem hacminin kentsel dönüşüm, 2B ve bireysel-kurumsal yabancı yatırımların artmasıyla 50 milyar dolardan 100 milyar dolara yükselebileceğini kaydetti.
Türkiye ekonomisinde büyümeye paralel olarak inşaat sektörünün ilk çeyrekte 5,9, ikinci çeyrekte 7,6 büyüme kaydettiğini hatırlatan Özen Kuzu, büyümenin devam edeceğine inandığını, gelecek yıllarda kentsel dönüşümün itici gücünün gayrimenkul ve inşaat sektöründeki pozitif etkisinin artarak süreceğini vurguladı.

‘Teşvik paketleriyle desteklemek şart’
200’ü aşkın alt sektörü de besleyen inşaat piyasasının, makro ekonominin lokomotifi konumunda olduğuna vurgu yapan Yenigün İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yenigün, “2013 yılında inşaat sektörü adına ortaya çıkan rakamların gösterdiği satış patlaması, 2014 yılında yeni proje üretiminin en büyük tetikleyicisi olacaktır. Tabii ki bu üretim kapasitesinin devletin uygulayacağı teşvik paketleriyle desteklenmesi üreticiyi, alıcıyı ve sektörü de canlı tutacaktır. 2014 yılında inşaat sektörü, 2013 yılına göre daha da büyüyecektir. Kentsel dönüşüm uygulamaları, devletin özellikle toplu ulaşımı kapsayan dev altyapı yatırımları gibi çok kapasiteli uygulamaları ile inşaat sektörünün 2014 yılında daha da büyüyeceğini öngörüyoruz” dedi.