Bu gökdelenler çamurdan yapıldı

Kutsal kitaplarda inşa ettikleri yüksek binalarla tarif edilen Ad kavminin yaşadığı ülke olan Yemen, çamurdan yapılmasına rağmen yüzyıllardır ayakta kalmayı başarabilmiş. Yemen aynı zamanda içinde hala yaşamın devam ettiği dünyanın ilk gökdelenlerine de ev sahipliği yapıyor. 

Tarihi kayıtlara göre ilk gökdelenler, Yemen'in kuzeyindeki Hadramut bölgesinde yaşamış olan Hadramiler tarafından çölden gelen saldırılardan korunmak amacı ile yapılmış. Demir kullanılmadan sadece çamur ve kerpiçten yapılan bu evler günümüzün çelik konstrüksiyonlu yapıları ile alay edercesine hala ayakta duruyor. 

Bu çarpıcı mimarinin en güzel örneklerinden biri de geçmişi 2 bin 500 yıl öncesine kadar uzanan Yemen'in başkenti Sana'da yer alıyor. Yemen'deki ilginç yerlerden olan ve dünyada bir başka benzeri olmayan bu yapıların başkent Sana'da 6-7 katlılarına, Hadramut ve Şibam bölgelerinde ise 10-12 katlılarına rastlamak mümkün. 

Sana'nın 'Babül Yemen' olarak bilinen surlarla çevrili bölgesi içinde geleneksel mimaride inşa edilmiş, tarihi ve kültürel değeri haiz 6 bin 500 kadar bina yer alıyor. Modern hayatın ortasında sıkışıp kalan bu şehir 'Eski Sana' olarak biliniyor. Taş işçiliğinin örneklerinin de bulunduğu Eski Sana'da genellikle birbirine bitişik tarzda inşa edilen orjinal yapılar sabah ve akşam güneşini alacak şekilde konumlandırılmış. Binalar, gece soğuğundan ve günün kavurucu sıcağından sakinlerini ustalıkla koruyabiliyor. Üst katlarda ise alt katlara oranla daha büyük pencereler kullanılmış. Duvarların içine yerleştirilmiş olan boşluk ve kanallar yardımıyla alt katlar aydınlatılıyor ve havalandırılması sağlanıyor. 

UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alan dünyanın en eski gökdelenlerinde bugün hala hayat devam ediyor. Yöre halkı asırlar öncesinin inşaat tekniklerini kullanarak çok katlı evler yapmaya devam ediyor. Ve bu hazineleri görmek için her yıl yüz binlerce kişi Yemen'i ziyaret ediyor. 

Resmi kayıtlar araştırıldığında dünyada ilk yapılan gökdelenin Home Insurance Building olduğu görülüyor. 1885 yılında Chicago'da yapılan bu gökdelen, benzersiz mimarisi, ağırlığına karşın yapılmış olan dayanıklı iskeleti nedeniyle dünyanın ilk gökdeleni olarak anılıyor. 

Home Insurance Building yapıldığında, 10 katlı ve 42 metre yüksekliğe sahipti. Çok katlı olarak yapılan ilk gökdelen ise New York'taki 'Woolworth Building'dir. Bu gökdelen, 19. yüzyıl sonlarında, New York'taki halkın muazzam yapılara karşı olan korkusu sonucu ortaya çıkmıştır. Çelik güçlendirilmiş betonlar, su pompaları ve asansörler gökdelenlerin giderek yaygınlaşmasına neden olmuştur. 

19. yüzyıl sonlarında artık New York, Chicago ve Londra'da, 1930'ların başından itibaren de Güney Amerika ve Asya'da gökdelenler inşa edilmeye başlamıştır.