Bloke çek ve tapu takas yöntemleri neden yaygınlaşmıyor?

Uzmanlar tarafından gayrimenkul alış verişinde alım satım bedelinin el değiştirmesi sırasında yaşanabilcek olumsuzlukları engelleme özelliğiyle önerilen bloke çek yönteminin uygulanabilirliği bankalar yüzünden azalıyor. Bankalar tarafından bloke çek için talep edilen ücretlerin çok farklı uygulandığına dikkat çeken uzmanlar, asgarı olarak 20 TL olarak ücretlendirilen bloke çeklerin, kimi bankalarda 500 TL'nin üzerine çıktığına dikkat çekiyor. 

Bloke çek ve tapu takas yöntemlerinin yaygınlaşmasının önündeki engeller

Gayrimenkul alım satımında bloke çek ya da tapu takas gibi güvenceli sistemlerin daha da yaygınlaşması gerektiğini söyleyen Altın Emlak Genel Müdürü Mustafa Hakan Özelmacıklı, buna karşın günümüzde tapu işlemleri sırasında mülkiyet hakkında alım satım bedelinin el değiştirmesi sırasında genellikle nakit paranın tercih edildiğini söyledi. Özelmacıklı, bloke çek işlemleri sırasında kimi bankaların 500 TL'nin üstüne çıkan bedeller talep ettiğini ve bu tür tutarlar nedeniyle de sahte para, dolandırıcılık, taşıma ve sayma  gibi risklerin ortaya çıktığını belirterek tapu takas sisteminin ise neredeyse hiç tercih edilmediğini belirtti.

Neredeyse hiç tercih edilmiyor

Tarafların güven probleminin bertaraf edilmesi, nakit taşıma riskinin ortadan kaldırılması ve bloke çekten daha düşük maliyetle hızlı transfer kolaylığı içeren tapu takas sisteminin çok az sayıda işlemde uygulandığına dikkat çeken Özelmacıklı: "Lakin sistem, 17 Nisan 2015 tarihinden itibaren faal olmasına rağmen 2015’de 1, 2016 yılında 5, 2017’de 12, 2018’de şimdiye kadar sadece 2 olmak üzere bugüne kadar sadece 20 işlem de kullanıldı" dedi. 

Tapu-takas yönteminde uygun tahsilat ücretleri

Özelmacıklı, Türkiye'deki değer karışıklığının da devam ettiğini de vurgu yaparak: "Belediye rayiç değerleri ile gerçek satış bedelleri arasındaki farklar, beş yıl içinde yapılan satışlardaki değer artış kazancı vergisi, müteahhitlerin ilk satıştaki gelir vergisi, alternatif ödeme sistemlerin bilinmemesi gibi birçok neden bu tür ödeme sistemlerinden kaçınılmasına neden oluyor. Halbuki Tapu Takas sisteminde alıcı ve satıcıdan, satış bedeline bakılmaksızın sadece 70-TL ücret tahsil ediliyor..." ifadelerini kullandı. 

Tapu takas yöntemi nedir?

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Takasbank arasında yürütülen ortak çalışma ile uygulanmakta olan Tapu Takas yöntemi, gayrimenkul alan ve satan tarafın varlıklarının aynı anda hızlı ve güvenilir bir ortamda el değiştirmesine olanak tanıyor. Satıcı ve alcının tapu müracaatlarının tamamlanması ve sonrasında Tapu Müdürlüğü tarafından harç tutarınının yatırılması için gönderilen makbuz numarasına ulaşan taraflar, bunun ardından Tapu Takas Uygulamasını kullanabiliyor. Taraflar kendilerine ait bilgileri tapu dairesine başvuru sonrasında taputakas.com.tr ya da mobil uygulama üzerinden aktarımının ardından TAKBİS üzerinden sorgulama yaparak sürece devam edebiliyorlar. Sorgulama sonucunda da satış işleminin tamamlanıp, taşınmazın alıcı adına tescil edildiği öğrenilebiliyor. Alıcının hesabındaki para da Takasbank aracılığıyla anlık olarak satıcının hesabına transfer edilebiliyor. Bunun için de taraflardan 70 TL ücret alınıyor

Bloke çek yöntemi nedir?

Banka tarafından düzenlenen ve çekte yazılı tutarın banka tarafından hesapta bloke edildiğini gösteren bloke çek yönteminde de bloke çekler üzerine "işbu çekin karşılığı vardır" ya da "karşılığı bloke edilmiş olup ibazında ödenecektir" şeklinde bir kayıt bulunuyor. Böylece banka şubesi yetkililerince imzalanan çekler, normal çeklerden farklı bir netiliğe sahip olmuş olur. Taşınmaz alımında, işlemin gerçekleşeceği gün ödenecek meblağı taşımakta olan banka çeki, konutu satan kişi adına düzenlenerek alıcı ya da banka yetkilisine teslim edilir. Söz konusu çek satıcıya tapu idaresinde teslim edilir ve ilgili banka şubesine giderek çeki tahsil eder. Satışın bir nedenle yapılmaması halinde çeki hazırlatmış olan alıcı blokeyi isterse kaldırabilir. Satıcının dikkat etmesi gereken unsur, bloke çekin mümkünse alıcı ile bankadan düzenlenirken görmesi ya da ilgili banka ilgi görüşerek çekin doğruluğunu teyit etmesidir. Diğer tarftan çekin üstünde yazılı bulunun isminin tam ve eksiksiz olarak yazıldığını da kontrol etmelidir. Bloke çek mutlak surette bir banka tarafından düzenlenir ve bankanın yetkili kişilerinin de imzasını içerir.