Bir telefonla kentsel dönüşüm devri başladı

Riskli yapıların kentsel dönüşümü için yeni bir model kurgulandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın desteğiyle, Garanti Mortgage’ın Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu ile birlikte geliştirdiği ‘Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi’ İstanbul İnşaatçılar Derneği’nin (İNDER) öncülüğünde başlıyor.  Projeyle birlikte inşaat şirketleri veya müteahhitlerin imar artışı ya da kendilerine düşecek ilave kat olmadığı için yapımını üstlenmeyi tercih etmedikleri binalar dönüştürülecek. Bunun için maliklerin kendi binalarını yapmaları ya da yaptırmaları için gereken finansman, koordinasyon ve garantörlük banka öncülüğündeki proje ortaklarıyla yönetilecek. Riskli alan olarak belirlenen 19.5 milyon yapıdan 2.5 milyonunun bu kapsama girdiği tahmin edilirken, maliklerin istekleri göz önüne alındığında, ortalama bir dairenin bu sistemle dönüşmesi metrekare fiyatı olarak 1.500 lira ile 2 bin 500 lira arasına yansıyacak.

Değer artışı vatandaşa

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kentsel Dönüşüm ve Alt Yapı Genel Müdür Yardımcısı Hikmet Haspolatlı, genelde kentsel dönüşümün ‘emsal artışına bağlı bir kurgu olarak sürdüğünü’ vurgulayarak, dönüşümün kurgusunu değiştirmek için çalıştıklarını söyledi. Haspolatlı, “Hem emsal artışı olmayan bölgeler var hem de emsal artışı beklentisi kentlerde baskı ve yoğunluk yaratıyor. Bu projeyle bu baskının da önüne geçmek istiyoruz. Projenin değer artışı da vatandaşa kalacak” dedi. Vatandaşa hem devlet, hem inşaatçı hem de banka desteğiyle riskleri olmayan bir sistem sunulduğunu belirten Haspolatlı, riskli binalarda tüm maliklerin anlaşarak projeyi uygulamasını arzu ettiklerini aksi durumda kentsel dönüşüm yasasında olduğu gibi 3’te 2 çoğunluk kuralının uygulanabileceğini dile getirdi. Projeyle kentsel dönüşümde uygulandığı gibi Bakanlık, isteyene ya 4 puanlık faiz desteği ya da kira yardımı verecek.

Garanti Mortgage Genel Müdürü Murat Atay ise, sistemin vatandaşın müteahhitle anlaşarak ya da kendisi gelerek başvurduğunda başlatılacağını anlatarak, sistemle ilgili şu bilgileri verdi: “Anahtar Teslim Kentsel Dönüşüm Projesi ile binayı yeniden yapacak inşaat şirketi, inşaat yapım bedeline karşılık gelen hak edişleri bankadan alacak. Kentsel dönüşüm süreci içindeki aşamalar proje ortakları aracılığıyla çözümlenebilecek. Evlerini yenilemek isteyen hak sahipleri, başlatılan kentsel dönüşüm süreci sonunda yeni dairelerini anahtar teslim alabilecek. Proje sayesinde, inşaat firmaları ve hak sahipleri açısından daha güvenilir bir sistem oluşturulacak.”

‘Tabut bina’ yapmış şimdi yıkıp emsal alıyor”

İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, 1999 depreminin üzerinden geçen 17 yılda ‘bir arpa boyu kadar yol alınmadığını’ söyleyerek, afet yasasıyla çalışmaların hızlı başladığını, bu yeni projeyle ise çok önemli bir adım atıldığını ifade etti. Müteahhit adı altında meslekten ve sorumluluktan uzak onlarca insan olduğuna dikkat çeken Durbakayım, “Müteahhit sayısı kimi zaman 200 bini geçiyor. Tüm Avrupa’da 30 bini bulmaz. Bunlar ne malzeme buldularsa tabut binaları yaptılar. Tabi insanların başını sokacak yeri olsun diye değil, kendileri için. Şimdiyse bazıları kendi yaptıkları binalara riskli raporu alıp bunları yeniden yapıp para kazanmaya çalışıyor, ‘tamam’ diyen vatandaşlar da var” diye konuştu.  Projenin aynı zamanda ‘iyi ve sorumlu müteahhitlerden’ bir havuz oluşturacağını belirten Durbakayım, “O zaman hem devlet, hem biz hem banka denetleyecek, vatandaş mağdur olmayacak, üç süzgeçten geçecek, kendisi kazanacak” dedi.